Mindfulness en Onderwijs: Onderwijs Bovenwijs

Sommigen spreken van een stille revolutie: de introductie van Mindfulness in allerlei situaties, domeinen en instituten. Mindfulness op het werk, in instellingen voor zorg, in de gevangenissen of jeugdinrichtingen, binnen Defensie, voor leiders en leidinggevenden of: "gewoon op school"?!

"A quiet revolution is taking place in schools around the world. Mindfulness is a research-backed technique being introduced in education. Students are becoming more focused, more compassionate, more self-regulated, and stronger academically. Teachers are becoming less stressed, more compassionate, and more satisfied in their jobs." 

In een mooie, korte, TED-lezing legt de docente Amy Burke  uit wat Mindfulness haar bracht toen zij stress ervoer als DOCENT en geen plezier meer had in het lesgeven. Trefwoorden uit haar verhaal:

• more connection to myself- so more connection with my students
• more energy
• less volatile at home
• more response instead of reaction
• teaching is hard, but more manageable, more enjoyabe
• being more aware of your wholeself and accepting life as it is.

Mindfulness in Education, Learning from the Inside Out: Amy Burke at TEDxAmsterdamED 2013. Zie ook de lezing en link hiernaast.

Maar ook voor LEERLINGEN kan een kennismaking met Mindfulness veel betekenen. De laatste tijd verschijnen er regelmatig artikelen en onderzoeksrapportages waaruit blijkt dat jongeren veel te maken hebben met stress. En hoewel een zekere mate van stress normaal is in het leven, zeker een schoolgaand of studerend leven, benadrukken onderzoekers dat er sprake lijkt van een toename in negatieve gevoelens onder jongeren: gevoelens  van onrust, paniek, somberheid of depressie. Sommige jongeren hebben  te kampen met slaapproblemen, ervaren stress in het maken van keuzes, het omgaan met de social media of ondergaan lastige periodes als gevolg van veranderingen in gezinssamenstellingen of moeten zij al op jonge leeftijd ervaren wat een groot verlies in je leven betekent. 

Een mooie  documentaire over presteren en stress (33 min) en een leuk college van Thijs Launspach Msc., psycholoog aan de Universiteit van Amsterdam (12 min) kan je hiernaast bekijken. Launspach legt je haarfijn uit waarom al die millennials uitgeblust thuis zitten. En wat je op universiteiten en Hogescholen ziet.... helaas: dat zien wij ook al  in het voortgezet onderwijs! 

Mindfulness is geen  wonderpil of simpel trucje. Het gaat om een verandering in jouw levenshouding: je bent je bewust van je handelen, je niet-handelen en van jouw keuzes hierin. Door middel van het even stoppen, stil zijn, ademen en ervaren, leer je jezelf beter kennen. Leer je voelen wat jouw grenzen zijn, jouw behoeftes en jouw mogelijkheden. Leer je de realiteit beter zien zoals die is en kan je werken aan accepatie van iets dat je niet kunt veranderen. Of aan het veranderen van iets waar je wel invloed op kunt uitoefenen.

Mindfulness is, tot slot, een practice: alleen door het regelmatig oefenen van aandacht schenken aan jouw ervaringen op dat moment zal je echt effecten van de beoefening merken in jouw leven. Met een jouw inzet, deskundige hulp, begeleiding en training kan je werken aan een leven met meer vrijheid, vrede en tevredenheid.

Inmiddels bestaat er een schat aan literatuur, online-informatie, trainingen en opleidingsinstituten als het gaat om Mindfulness, Mindfulness en onderwijs, Mindfulness en jongeren en Mindfulness en specifieke doelgroepen. Elke dag verschijnen er wel weer publicaties, onderzoeksverslagen en wordt er materiaal ontwikkeld om de aller-oudsten en de aller-jongsten binnen het onderwijs te bedienen met mooie meditaties, spelletjes, gespreksonderwerpen of verhalen.

Het is voor mij een hele uitdaging om iets met toegevoegde waarde te bieden binnen deze markt. Deze toegevoegde waarde van mijn trainingen heb ik gevonden in:

• ik weet heel goed wat het is om docent te zijn. Na een kleurrijke, meer juridische carrière en een baan bij de Hogeschool Rotterdam, ben ik als zij-stromer in het Voortgezet Onderwijs begonnen in 2004. Als docent maatschappijleer gaf ik les aan leerlingen uit het VMBO, de Havo en het VWO. Ik ben nog steeds docent en geef nu op part-time basis maatschappijwetenschappen op een gymnasium en hoop dit nog lang te mogen doen
• ik kom uit een echte onderwijs-familie, zowel het VO als het PO. Ook heb ik drie kinderen groot gebracht, samen met mijn echtgenoot, en hebben we onderwijs mogen beleven op VMBO, Havo, VWO, HBO en WO niveau
• ik beoefen al ruim 30 jaar yoga en meditatie en ben bevoegd yoga-docent en Mindfulness-trainer. Ik beoefen mijn passie op professionele wijze en zorg ervoor dat ik altijd weer bij- en naschool
• ik ben in staat om de verbinding te leggen tussen de wereld van de Mindfulness en de wereld van het onderwijs en kan de practice van Mindfulness koppelen aan de praktijk van het lesgeven (of les krijgen)
• ik geef al geruime tijd Mindfulness voor de leerlingen uit de bovenbouw van onze school en ben gestart met het online-lesgeven aan docenten 
• ik kan de kosten beperkt houden omdat mijn vaste lasten laag zijn.

Ik baseer mij in mijn lessen op school en binnen het onderwijs ondermeer op de volgende bronnen:

• de MBCT/MBSR trainers-opleiding bij Hende Bauer van het Centrum voor Mindfulness in Den Haag (2019)
• mijn eigen training in MBSR/MBCT bij het Bureau Mindfulness in Voorburg (2017)
• alle boeken ea publicaties of materiaal van Thich Nhat Hanh, Jon Kabat-Zinn, John Teasdale, Vindel Segal en Mark Williams, Edo Maex, Jack Kornfield, Pema Chödrön en Tara Brach
• Mindfulnesstraining bij jongeren, dr David Dewulf (2013)
• Happy Teachers Change the World, Katherine Weare and Thich Nhat Hanh (2017)
• The Mindful Schools Curriculum for Adolescents, Oren Jay Sofer and Matthew Brensilver (Mindful Schools, 2019)
• Stress Reduction Workbook for Teens, Gina M. Biegel (2017)
• Emotions and Workbook for Teens ( ....)
• Mindfulness op School (...)
• Buddha's Brain, Rick Hanson (2009, third edition)
• Neurodharma, Rick Hanson (2020)
• de cursus Eindexamentraining van Anette Hoogenboom (2019)
• de diverse yoga-docentenopleidingen (2015-2020).

Handige sites en tips kan je verder ondermeer vinden op de sites met de links hiernaast.